CỬU PHONG ĐAN THANH
THÙY
📢 Ngài Đan Hà dạy chúng:
Mặt trời mọc lên khỏi núi, dùng hết sức chỉ vẽ được một nửa. Trăng tròn trước cửa đâu cho ông tả được hoàn toàn. Lúc chưa hạ bút chỉ còn một chút ít, ai có thể phác họa lại được chăng? Thử đưa ra xem.
CỬ - BẢN TẮC:
📢 Ngài Đầu Tử cử:
Tăng hỏi Cửu Phong: – Một họa sĩ tài vì sao không họa được chơn mạo của Chí Công?
Cửu Phong đáp: – Tăng Dao từ chối không vẽ chơn dung Chí Công.
Tăng thưa: – Không biết ai làm chứng cho Tăng Dao?
Cửu Phong đáp: – Con rùa lẻ cột Tu Di.
BÌNH XƯỚNG
📢 Ngài Đầu Tử nói:
Thiền sư Đạo Kiền ở Cửu Phong Quận Đàm Châu, du học khắp nơi, nhưng được ngài Thạch Sương ấn chứng. Giáo hóa ở Cửu Phong, độ chúng tài giỏi rất đông.
Tăng hỏi: Trong kinh nói đủ ba thứ ánh sáng mới thấy được, không đủ ba thứ sáng có thấy được chăng?
Ngài Cửu Phong đáp: Duyên thì có sai khác, nhưng thấy không mất
Tăng hỏi: Đã không mất, trong tối vì sao không thấy vật?
Ngài Cửu Phong đáp: Tuy không thấy vật, lẽ nào không thấy tối
Tăng hỏi: Bỏ ba duyên ra, thế nào là thấy chơn thật?
Ngài Cửu Phong đáp: Ban ngày mà khắp nơi đều tối đen
Tăng hỏi: Họa sĩ tài ba vì sao không vẽ được chơn dung của Chí Công?
Thiền sư Bảo Chí ở Kim Lăng, Sư họ Chu người Kim thành. Sinh vào năm kỷ mùi niên hiệu Nguyên Hưng cuối đời Tấn (419). Sư xuất gia từ thuở nhỏ ở Kinh đô chùa Đạo Lâm, lẽ Tăng Kiệm làm thầy, tu theo pháp thiền, chỗ ở không nhất định, ăn uống không chừng mực, tóc dài mấy tất. Thường đi chân không, tay cầm tích trượng, trên đầu tích trượng treo một cái kéo và chiếc gương một tấc, và một mảnh lụa hai ba tấc.
Nhà Tề khoảng niên hiệu Kiến Nguyên (479–482), sư để lộ chút thần thông, hoặc là mấy ngày không ăn mà vẫn không đói. Từng nói với mọi người những điều khó hiểu, nhưng ứng rõ điều Sư nói, phần nhiều thuộc sấm ký. Các bậc sĩ thứ ở kinh đô đều cung kính tôn thờ Sư.
Sau đến khoảng niên hiệu Thiên Giám đời Lương (502–519), vua càng thêm kính trọng là một trong những bậc hiền thánh ứng hóa. Vì có nhiều thân biến khác thường, phàm thánh không lường được. Cho nên mới hỏi câu, Tăng Dao từ chối vẽ Chí Công.
Tăng Dao là người nước Ngô, là bậc danh họa đương thời. Khoảng niên hiệu Thiên Giám làm quan Hữu Tướng quân Thái Thú Ngô Hưng.
Bấy giờ vua Lương Võ Đế cho chư vương xuất chinh, mỗi lần nhớ đến các vương tử, thì vua truyền Tăng Dao vẽ theo lời kể của vua. Khi về hoàng cung đối chiếu thì giống không khác.
Từ việc bình thường có thể suy biết được. Thì bàn lại diện mạo của Ngài Chí Công phi thường thì không thể họa được. Đâu biết khi chưa nhắc bút đã thoát để đoạt chân, chỉ là gương sáng hiếm gặp.
Muốn biết Chí Công chăng? Rùa lẻ trụ Tu Di.
TỤNG CỔ
Ngọc quý Kinh Sơn họ Biện tìm. Tốt báu hoàn hảo không còn nhăn. Trâu sắt ôm con lội biển cả. Rùa đã lên trăng mọc vảy lông.
BÌNH XƯỚNG
📢 Ngài Đầu Tử cử, trong luận Bảo Tạng ghi:
Trong trời đất, giữa vũ trụ, trong đó có một vật báu, ẩn trong thân thể.
📢 Ngài Lâm Tuyền nói:
Nhìn thì không thấy, lấy thì không được, lớn quên hết cảnh giới. Tuy rất to nhưng đồng với nhỏ, không còn thấy ranh giới. Người sáng được nó thì từ xưa nay thọ dụng bất tận, người không biết được nó thì lệ thuộc từ sáng đến tối chịu nhiều khốn khổ khó khăn. Không chỉ người họ Biện ở Kinh Sơn tìm kiếm.
Biện Hòa người nước Sở dâng ngọc cho Sở Lệ Vương. Vua cho là đá, sai người chặt một chân. Đến khi Vũ Vương lên ngôi, Hòa lại đem dâng nữa, Vũ Vương giận chặt thêm một chân. Đến Sở Văn Vương lên ngôi, Biện Hòa ôm ngọc khóc dưới chân núi Kinh Sơn.
Văn Vương gọi vào và bảo: – Ông bị chặt hai chân oán trách sao?
Biện Hòa thưa: – Không oán trách việc chặt chân, chỉ oán trách ngọc thật mà cho là đá thường. Việc trung thực mà cho là dối gạt nên khóc.
Vua ra lệnh cho thợ chẻ đá ra, thì hiện ra ngọc thật.
Văn Vương than rằng: – Than ôi! Nhị Tiên Vương xem thường chặt chân ông, chẳng chịu chẻ đá ra xem. Nay đúng là ngọc bích, là quốc bảo.
Thầy Hàn Tử đem ví dụ này dụ cho chí đạo mọi người không nhìn thấy, lời nói không thể diễn đạt đến được, không thể suy lường bằng tinh thức. Thế nên làm cho trâu sắt ôm con nhảy vào biển cả, rùa đã lên trăng tha hồ mọc lông cánh. Đều dạy thấu nhiếp trao hết cương yếu tông môn.
NGUỒN
✨ …